سبک های معماری ایرانی را بیشتر بشناسیم ؟

سعید رهبرژانویه 26, 2019

0 1,399 خواندن این مطلب 4 دقیقه زمان میبرد

طبق کارشناسی باستانشناسان تاریخ معماری ایران به هزاره ی هفتم بر میگردد.
یعنی پنج هزار سال قبل از میلاد مسیح نمونه هایی از سبک های معماری ایرانی منحصربه فرد که از سوریه و هند تا مرزهای چین به چشم میخورد.
سبک های معماری ایرانی بسیار دامنه وسیعی دارد و خود در جهان صاحب سبک است.
دیگر ویژگی های سبک های معماری ایرانی باعث شده تا در مقایسه با معماری دیگر نقاط جهان دارای جایگاه خاصی باشد.
نقاط چشمگیر سبک های معماری ایرانی ایوانهای طویل،طراحی زیبا،ستونهای بلند،محاسبات درست و غیره که باعث شکوه معماری ایران در جهان شده است.

سبک های معماری ایرانی ؟

معماری ایران دارای شش سبک است

سبک پارتی
سبک پارسی
سبک خراسانی
سبک رازی
سبک آذری
سبک اصفهانی

شیوه ی معماری پارتی

شیوه معماری پارتی را بعضی از معماران شبیه به سبک معماری یونانی منامند.
این شیوه معماری پارتی چیست ؟
چون نه سبک یونانی است نه سبک هخامنشی در این دوره از معماری می توان به شکوه و عظمت سبک های معماری ایرانی پی برد.
معماران دوره ی شیوه معماری پارتی به نو آوری جدیدی در طول تاریخ دست پیدا کردند.
این نو آوری ساخت گنبد در چهار گوش و پوشش های تاقی در دهانه های بزرگ میباشد.

ویژگی های شیوه معماری پارتی

ساخت ساختمان های بلند برای جلوه دادن شکوه و عظمت آن
استفاده از تاق و گنبد
ساخت پی ساختمان با سنگ لاشه
گچ بری در ساختمان با خط شکسته و خمیده
حد اکثر استفاده از مصالح محلی

بنا های معماری پارتی

مجموعه نساء 136 الی 173 پ.م
آتشکده فیروز اباد
آتشکده نیاسر
معبد آناهیتا
قلعه دختر
بیشابور
تاق کسری
تخت سلیمان

شیوه معماری پارسی

شیوه معماری پارسی بسیار بستر تاریخی دارد.
این بستر را میتوان ار محوطه ی تاریخی پاسارگاد و بعد از ان تا آرامگاه کوروش کبیر اشره کرد.
گزینه هایی همچون کخ های تخت جمشید،آرامگاه داخل نقش رستم بناهایی هستند که گویای تاریخ و تمدن سبک های معماری ایرانی و شیوه معماری پارسی می باشد.
معماری پارسی دومین سبک در معماری ایران محصوب میشود.
این سبک از معماری از دوره ی هخامنشیان تا حملهی اسکندر به ایران ادامه داشت.
بیشتر از این که این سبک را به عنوان یک سبک خاص معرفی کنیم.
میتوانیم از ان به عنوان یک گرده هم اورنده یاد کنیم شیوه ی معماری پارسی شیوه ای از معماری است که با گسترش فرمانروایی پارسها و همفکری و همکاری هنرمندان سرزمین های مختلف شکل میگرفت.

ویژگی شیوه ی معماری پارسی

ساخت ساختمان بر روی تخته گاه و سکوه
زیبا سازی اطراف ساختمان یا همان محوطه سازی
اجرای سقف های خمیده و تاق در زیر زمین
ساخت پی ساختمان با سنگ لاشه
نماسازی داخل بنا با سنگ لعابدار
ساخت ستون های بسیار زیبا با زراحی پایه ستون و سرستون.

بنا های شیوه ی معماری پارسی

کاخ های تخت جمشید
محوطه ی تاریخی پاسارگاد
کاخ اپادانا
ارامگاه داخل نقش رستم
ارامگاه کوروش کبیر

شیوه ی معماری خراسانی

با آمدن اسلام معماری ایرانی رنگ و بوی دیگری به خود گرفت،شیوه خراسانی به دلیل این که اولین بنا ها ی مذهبی در خراسان بنا شد به این نام معروف گردید.
برهه ی زمانی این شیوه از معماری ایرانی بین 1 تا 4 هجری بوده و تمام پلان ها،نقشه ها بر گرفته از مساجد عرب میباشد و از تزئینات دور است.

ویژگی بناهای شیوه ی خراسانی

بنا های شیوه ی خراسانی فاقد هر گونه تزئینات می باشد.
مصالح این شیوه خشت،اجر،کاهگل و غیره میباشد.
این شیوه از معماری ایرانی دارای قوس های بیضی شکل هستند.
دارای فضای شبستانی و چهل ستونی هستند.
این شیوه از معماری ایرانی یک بنا به یادگار گذاشته که دارای جایگاه والایی در جامع ماست که آن بنا مسجد است.
از لحاظ فنی شیوه ی خراسانی با شیوه ی پارتی تفاوتی ندارد.

بنا های معروف شیوه ی خراسانی

مسجد جامع فهرج
مسجد جامع اصفهان
مسجد جامع اردستان
پل میر امیر در شیراز
مسجد جامع اردبیل

شیوه ی معماری رازی

شیوه ی رازی یکی از شیوه های بسار قوی و زیبا در بین شیوه های دیگر محصوب میشود.
دلیل این امر تلفیق ریزه کاری شیوه ی خراسانی،شکوه شیوه ی پارتی و نقض کاری شیوه ی پارسی میباشد.
سبک رازی از شمال ایران پروبال گرفت اما در شهر ری به پختگی خود رسید و زیبا ترین بناها را در آن شهر میتوان یادگار این شیوه دید و یاد کرد.
البته لازم به ذکر است با غارت شهر توسط محمود غزنوی از بین رفت.
در این شیوه یکی از عوامل پیشرفت چشمگیر ساخت تاق و گنبد میباشد.

ویژگی شیوه رازی

استفاده از پلان مستطیل
مصالح اولیه آجر
استفاده از طاق های تیزه دار
ساخت مناره زوج در ایوان جنوبی
اتسفاده از تزئینات مثل گچ بری،کاشی خشتی،آجر کاری

بناهای شیوه رازی

مسجد جامع اردستان
مسجد جامع گلپایگان
حرم حضرت عبدالعظیم
گنبد عالی ابرکوه که سالم ترین بنا به جا مانده از دوره ی سلجوخیان است
گنبد سرخ مراغه

شیوه معماری آذری

شیوه ی آذری در دوره ی ایلخانیان شروع و تا دوره ی صفویان ادامه داشت این شیوه به دلیل اینکه اولین بنای آن در تبریز ساخته شد نام آذری را بر روی این شیوه نهادند.
شیوه آذری به دو شیوه تقسیم میشود.
شیوه ی اول در دوره ی ایلخانیان که در تبریز قرار داشت.
شیوه ی دوم در دوره ی تیموریان که در سمرقند واقع بود.

ویژگی شیوه آذری

هر کدام ویژگی خود را داشتند.
ویژگی شیوه ی اول ساخت ایوان ،پلان مستطیل شکل،تنوع در ایوان سازی،توجه به تاسیسات عمودی بنا بوده است.
ویژگی شیوه ی دوم میتوان به ایجاد سطوح ناصاف در بنا و موزائیک کاری در بنا اشاره کرد.
البته لازم به ذکر است در دوره ی تیموری سبک آذری در اوج خود قرار داشت.

بناهای سبک آذری

مسجد جهانشاه
مسجد جامع یزد
مسجد گوهرشاد
منارجنبان
مدرسه میر عرب در بخارا
مدرسه گوهرشاد در هرات
مسجد بی بی خاتون

شیموه ی معماری اصفهانی

معماری بومی آذربایجان سه شیوه را از خود به یادگار گذاشت که این سه شیوه شیوه ی آذری،شیوه ی اصفهانی و شیوه ی رازی بده است.
درست است مبدا شیوه ی اصفهانی در شهر اصفهان بوده اما آذربایجان رشد کرده است.
دوره ی حکومت شاه عباس در دوره ی صفویه زمان اوج شیوه ی اصفهانی بوده است.
البته لازم به ذکر است که این شیوه تزئینی ترین شیوه از سبک معماری ایرانی محصوب میشود.